Volatilite Bazlı Tedbir Sistemi (VTBS) Nedir?
Volatilite Bazlı Tedbir Sistemi (VTBS); 22 Eylül 2017 tarihinde Borsa İstanbul, Kamuyu Aydınlatma Platformu (KAP) aracılığıyla Pay Piyasasında işlem gören ve 25 Eylül 2017de yürürlüğe girecek olan yüksek volatiliteye sahip hisse senetlerine ilişkin yeni bir tedbir sisteminin geliştirildiğini duyurdu. Bu sistemin temel amacı, hisse senedi işlemlerinin adil ve güvenilir bir piyasa ortamında yürütülmesini ve yatırımcıların Pay Piyasasında işlem gören hisse senetlerinin aşırı oynaklığından kaynaklanan risklerden korunmasını sağlamaktır.
VBTS Nasıl Uygulanır?
Son derece değişken bir hisse senedi, doğası gereği risklidir. Borsa İstanbul, söz konusu riskten korunmak amacıyla, ilgili değişken hisse senedine 15 gün süreyle uygulanacak olan 'Açığa Satış ve Kredili İşlem Yasağı' olarak ilk tedbiri açıklar.
15 günlük sürenin bitiminden sonra da hisse senedinin bu oynaklığı devam ederse, 15 günlük süre için uygulanacak ikinci tedbir ‘ Brüt Takas’ olacaktır.
Bu da durumu düzeltmezse 15 günlük süre için uygulanacak üçüncü tedbir ' Tek Fiyat Yöntemi ile İşlem Görme 'dir.
Duyuruda, ikinci tedbirin uygulandığı durumlarda, birinci tedbir olan 'Açığa Satış ve Kredili İşlem Yasağı 'nın ikinci tedbirin yürürlükten kalktığı tarihe kadar yürürlükte kalacağı açıkça belirtilmiştir.
Volatilite bazlı tedbir sistemleri, piyasaları izler, fiyat hareketlerini analiz eder ve volatilite düzeyine dayalı olarak yatırım kararları alır. Bu sistemler, çeşitli göstergeler, hesaplamalar ve modeller kullanarak volatiliteyi tahmin etmeye çalışır. İşte volatilite bazlı tedbir sistemlerinin bazı temel bileşenleri:
Standart Sapma:
Standart sapma, bir varlığın fiyatlarının ortalamadan ne kadar uzaklaştığını gösteren bir ölçüdür. Yüksek standart sapma değerleri, volatiliteye işaret ederken, düşük değerler düşük volatiliteyi yansıtır. Volatilite bazlı tedbir sistemleri, standart sapma kullanarak volatiliteyi ölçer ve trendleri tahmin eder.Bollinger Bantları:
Bollinger bantları, standart sapmayı kullanarak bir varlığın fiyat hareketlerinin sınırlarını belirleyen bir teknik göstergedir. Üst bant ve alt bant, fiyatın ortalamadan ne kadar uzaklaşabileceğini belirler. Dar bantlar düşük volatiliteyi gösterirken, geniş bantlar yüksek volatiliteye işaret eder.Volatilite Endeksi (VIX):
VIX endeksi, S&P 500 endeksi opsiyon fiyatlarından türetilen bir volatilite göstergesidir. Yüksek VIX değerleri, piyasalardaki belirsizlik ve riskin arttığını gösterirken, düşük değerler daha sakin bir piyasa ortamını yansıtır. Volatilite bazlı tedbir sistemleri, VIX endeksini izleyerek volatiliteyi tahmin etmeye çalışır.GARCH Modelleri:
Genelleştirilmiş Otoregresif Koşullu Heteroskedastisite (GARCH) modelleri, finansal zaman serilerindeki volatilite değişimlerini modellemek için kullanılan istatistiksel modellerdir. GARCH modelleri, geçmiş volatilite verilerini kullanarak gelecekteki volatiliteyi tahmin etmeye çalışır.
VBTS Hakkında Nasıl Bilgi Edinilir?
Yukarıdakilere ek olarak, Borsa İstanbulun ilgili hisse senedine yukarıda belirtilen önlemleri uygulamaya karar vermesi durumunda; Piyasanın kapanmasının ardından aynı gün KAP üzerinden Borsa İstanbul hisse senedine ilişkin bilgiler ve her bir önlemin yürürlük tarihi ve süresi tarafından kamuya açıklanacağı belirtir.
VBTS uygulanışı SPK tarafından yapılır ve takip edilir.
Yorumlar
