Kaldıraç Nedir

Kaldıraç nedir? Finansal piyasalarda, daha az sermaye ile daha büyük hacimli işlemlerin yapılmasına olanak sağlayan işlem türüne kaldıraç denmektedir.

Forex işlemlerinde kaldıraç oranı Sermaye Piyasası Kanunu’nda en fazla 1:10 olarak belirlenmişdir. Bu da 1000 dolar ile 10 bin dolarlık işlemler açabileceği anlamına gelmektedir. Böylece düşük teminatlarla yüksek hacimli pozisyon açabilmektedir. Bu noktada ise kâr ve zarar hesaplaması yapılan işlem hacimleri üzerinden hesaplanmaktadır.

Kazanılacak olan paranın miktarı alınan risk ile doğru orantılı olduğundan sunulan kaldıraç oranları risk unsuru oluşturabilir. Bu riskin düzeyini ayarlamak tamamen yatırımcının inisiyatifine kalmıştır. Çünkü bazı dönemde finansal piyasalarda volatilite yüksek seviyelere çıkmaktadır. Böyle çalkantılı dönemlerde yüksek kaldıraç kullanımı büyük risklere sebep olabilmektedir.

Finans piyasaların içerisinde Forex piyasasının popüler olmasında ki en büyük etken yatırımcılarına kaldıraç imkânı sunuyor olmasıdır.

Yatırımcının Dikkat Etmesi Gereken Hususlar

Kaldıraç sistemi yatırımcılara doğru sistemlerin kurgulanması sonucunda yüksek kazanç sunma fırsatını vermektedir. Yatırımcıları göz önünde bulundurması gereken en önemli nokta kazanç oranı artıkça risk miktarı da artmaktadır. Riskini doğru ayarlayamayan yatırımcıların zarara uğraması kaçınılmaz bir hâl alabilmektedir.

Sermayenizle doğru orantılı pozisyon büyüklüklerinin belirlenmesi doğru sistemlerin kullanılması ve bunların yanında finasal okur yazarlığın üst seviyelere çıkarılması yatırım yapacak kişilerin doğru kararlar vermesi noktasında önem kazanmaktadır.

Nasıl hesaplanır?

Kar/zarar oranı enstrümanın birim fiyatındaki değişime göre kar/zarar miktarı ise işlem hacminin büyüklüğüne göre hesaplanmaktadır.

Hesaplama yapılırken kullanılan formül is şu şekildedir;

Kaldıraç=Pozisyon büyüklüğü (Birim Fiyat x Miktar) / Pozisyon Teminatı(Marjin)

Kaldıraçlı işlemlerin avantajları

Spot işlemlerde elde edilen kârın aynı oranda elde edilebilmesi için bakiyenizin tamamı ile işleme girmenize gerek olmayışı.
Diğer yatırımlara aktarılabilecek sermaye ile yeni oluşabilecek fırsatlara dâhil olabilme avantajı sağlaması.
Piyasalarda Çift taraflı işlem yapma imkânı vermesi sayesinde yükselen piyasaların yanı sıra düşen piyasalardan da faydalanmaya olanak sağlaması
İşlem saatlerinin piyasa çeşitliliğine göre farklılık göstermesine karşın forex fiyasaları için haftanın beş günü ve günün her saatinde işlem yapılabilmesi, kripto piyasalarda ise 7/24 işlem açılabiliyor olması. Özellikle en büyük kripta para borsalarından olan binance, kaldıraç kullanarak işlem açmak isteyen kullanıcılarına düşük teminat oranları ile bu hizmeti sunmaktadır.

Riskleri

Yüksek kaldıraç oranlarının kullanılması sonucunda kayıplarında yüksek olması.
Hissedarlara sunulan ayrıcalıklarının kaldıraçla alım satım yaparken sunulmuyor olması, temettü gibi yatırımcısına sunulan avantajlardan faydalanılamıyor olunması.
Pozisyonun aleyhinize hareket etmesi durumunda, çalıştığınız aracı kurumunuzdan işlemi açık tutmak için ek kaynak isteyebilir, buna teminat tamamlama çağrısı denmektedir. Riskinizi azaltmak için pozisyona sermaye eklemeniz ya da pozisyondan tamamen çıkmanız gerekmektedir.

Teminat Tamamlama çağrısı (Margin Call)?

Aracı kurumlardan yatırımcılarına gönderdiği, yatırım hesabına daha fazla para yatırmasını talep eden bir emirdir. Toplam teminat, sürdürme teminatının altına düştüğünde ya da başlangıç teminatında eksilme olduğunda teminat tamamlama çağrısı yapılmaktadır.

Böyle bir çağrı ile kalındığında yatırımcı hesabına ek kaynak girişi gerçekleştirebilir, ya da hesabında tuttuğu varlıkların bir kısmını satmayı tercih edebilir.

Yatırımcılar teminat tamamlama çağrısı yükümlülüklerini, T+1 günü en geç saat 15:00’a kadar yerine getirmeleri gerekmektedir.